EN

Gelişmiş ekonomilerdeki merkez bankaları enflasyonu düşürmek amacıyla birkaç yıldır sıkı para politikaları uygulamaktadır. Ancak bu durum, özellikle artan küresel fonlama maliyetleri nedeniyle ülkelerin büyümesinde yavaşlamaya yol açmıştır. Yüksek enflasyon ve artan parasal maliyetlerin bir araya gelmesi, Batı ekonomilerinde resesyon olasılığına ilişkin endişeleri artırmıştır.

Gelişmekte olan ekonomilerde ise yüksek fiyatlar, küresel enflasyonun üzerinde seyreden işsizlik ve dış kaynaklara erişim maliyetlerinin artması gibi faktörler ekonomileri için risk oluşturmaktadır. Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye için büyüme tahminini revize etmiştir. IMF, 2023 yılı için yüzde 3, 2024 yılı için ise yüzde 2,8 oranında bir büyüme öngörmektedir. Bu yeni revizyon, 2023 yılı için büyüme oranında bir artışı, ancak 2024 yılı için bir düşüşü yansıtmaktadır.

Türkiye, 2023 yılının ilk yarısında baz etkisinin de desteğiyle fiyatlar genel seviyesinde göreli bir düşüş yaşamıştır. Ancak Haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık bazda yüzde 38,21, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise yüzde 40,42 oranında artış göstermiştir. Ayrıca, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki vergi ve fiyat artışları da genel fiyatlar üzerindeki yukarı yönlü baskıya katkıda bulunmuştur. Temmuz ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) enflasyon beklentisini yüzde 58'e yükseltmiştir. Enflasyonun sürekli yüksek seyretmesi hem maliyetleri hem de tüketici davranışlarını etkilemektedir. Enflasyon beklentileri bazı sektörlerde talebi artırırken, bu talebin sürdürülebilir olmayabileceği unutulmamalıdır.

Kredi ve fonlama maliyetleri de artmakta olup, bu durum ekonomik faaliyetlerde yavaşlamaya yol açabilir.

Enflasyonun da etkisiyle daha yüksek getiri arayışı, başta konut olmak üzere çeşitli gayrimenkul türlerine olan talebi artırmıştır. Ancak bu talebi azaltan, kredi faizlerindeki yükselmeye dayalı olarak, kredi kullanımındaki yavaşlama ve gayrimenkul alımı için tasarrufların azalması gibi faktörler bulunmaktadır.

Tasarruf amaçlı konut alımlarının 2023 yılının ilk yarısında gerilediği görülmektedir. Komşu bölgelerdeki gelişmeler nedeniyle yabancı talebi azalmaktadır, ancak gayrimenkul alıcıları için vatandaşlık ve oturma izinlerinin sağlanması göreceli faaliyetin sürdürülmesine yardımcı olmaktadır. Arz ve talep arasında bir denge sağlanmasının zaman alabileceğini belirtmek önemlidir. Bununla birlikte, yukarıda belirtilen faktörler göz önüne alındığında, sürekli artan fiyatlar sürdürülebilir değildir. İklim ve çevre dinamikleri gibi faktörler gayrimenkul sektöründe giderek daha önemli hale gelmektedir.

TUİK verilerine göre, Türkiye genelinde konut satışları temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %16,7 artarak 109 bin 548 oldu. Konut satışlarında İstanbul 15 bin 724 konut satışı ve %14,4 ile en yüksek paya sahip oldu. Ancak konut satışları Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %17,7 azalışla 675 bin 327 olarak gerçekleşti.

Satış durumuna göre konut satışı, Temmuz 2023

Yabancılara yapılan konut satışları Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %28,9 azalarak 2 bin 801 oldu. Temmuz ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı %2,6 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 996 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya'yı sırasıyla 832 konut satışı ile İstanbul ve 263 konut satışı ile Mersin izledi. Temmuz ayında Rusya Federasyonu vatandaşları Türkiye'den 772 konut satın aldı. Rusya Federasyonu vatandaşlarını sırasıyla 272 konut ile İran, 204 konut ile Irak ve 146 konut ile Ukrayna vatandaşları izledi.